SÁU THỰC TỪ TRONG TIẾNG TRUNG: (động từ)

 

HOA NGỮ NHỮNG NGƯỜI BẠN

SÁU THỰC TỪ TRONG TIẾNG TRUNG: (động từ)

Động từ: (hành động, động tác): thường+đặc biệt+động động+động tân+ly hợp  ( nếu bạn nào muốn nghiên cứu kỹ về từ loại nào thì hãy vào mục từ loại đó trong sách ngữ pháp tiếng Trung tổng hợp của Hoa Ngữ Những Người Bạn, ở đây mình chỉ nói chung chung về cách dùng động từ thôi nhé?)

–  Động từ thường: là động tác mà ta nhìn thấy được: 看kàn - xem，吃chī - ăn，喝 hē - uống…(thường ở sau chủ ngữ, phủ định của nó có thể dùng 不，没)

 Xem phim看电影kàndiànyǐng.

 Chưa ăn  cơm没吃饭méichīfàn.

 Không uống rượu不喝酒bùhējiǔ.

 – Vị trí của động từ khá linh hoạt tùy theo ngữ cảnh, khi hỏi có thể dùng 吗，hoặc trùng điệp động từ đó，thường hay được dịch xuôi

 Bạn viết một chút你写一下（写一写，写写）nǐxiěyīxià

 Bạn viết không你写吗nǐxiěma?

 Bạn viết hay không你写不写nǐxiěbùxiě ?

 –Động từ đặc biệt: là động tác mà ta không nhìn thấy được (hoạt động của não, con tim): 爱ài - yêu，恨hèn - hận，厌yàn – ghét…(có hai cách dùng, giống như động từ hoặc tính từ, thể phủ định là dùng不, không dùng没).

Tôi  rất yêu cô ấy我很爱她wǒhěn àitā.

Cậu ta hận bạn他恨你tāhènnǐ.

Tôi không ghét tiền我不厌钱wǒbù yànqián.

– Trong tiếng Trung có một số  động từ sau đây cũng được xem như là động từ đặc biệt:

是là động từ để phán đoán hay khẳng định, phủ định dùng 不không dùng 没, khi hỏi thì dùng吗 ở cuối câu hoặc trùng điệp bản thân nó:

Đây là sách这是书 Zhè shì shū.

Tôi là người Việt Nam我是越南人Wǒ shì yuènán rén.

Sách này có phải của thầy Lý không这本书是李老师的吗?Zhè běn shū shì lí lǎoshī de ma?

Sách này có phải của thầy Lý không这本书是不是李老师的Zhè běn shū shì bùshì lílǎoshī de?

 – Câu chữ 有là một động từ đặc biệt, nó không biểu thị hành động mà biểu thị sự sở hữu, dạng phủ định dùng “没”không dùng “不”。

 

Câu khẳng định:                CN + 有 + TN (thường là danh từ)

他们有笔 – tā  men yǒu bǐ – bọn họ có bút.

 

Câu phủ định:                    CN + 没 + 有 + TN

他们没有笔 – tā men méi yǒu bǐ – bọn họ không có bút.

 

Câu hỏi:                             CN + 有 + TN + 吗?

他们有笔吗 – tā men yǒu bǐ ma – bọn họ có bút không?

 

Câu hỏi (chính phản):       CN + 有没有 + TN?

 

 他们有没有笔 – tā men yǒu méiyǒu bǐ – bọn họ có bút không = 他们是否有笔 – tāmen shìfǒuyǒubǐ.Trong văn viết đôi khi có thể thay thế“是否” bằng “对否”。

 

- Động từ năng nguyện còn gọi là trợ động từ (động từ đặc biệt) thường được đặt trước động từ, tính từ biểu thị khả năng, nguyện vọng hoặc nhu cầu.

Các động từ năng nguyện thường dùng như:

应该（应）（该），应当，得，想要，要想，想，要，需要，必需，必要，总得，值得，会，可，可能（能），能够，可以，得以，愿意（愿），乐意，情愿，肯，敢，敢于，乐于 (bạn nào muốn hiểu  cách dùng từng từ ĐTNN thì vào  mục 16 trang 56 của cuốn ngữ pháp tổng hợp tập 2 của Hoa Ngữ Những Người Bạn nhé?)

 

Khẳng định:          CN + ĐTNN + ĐT + TPK

Phủ định    :          CN + 不 + ĐTNN + ĐT + TPK

Câu hỏi              :  khẳng định + 吗

Hỏi chính phản  :  ĐTNN +不ĐTNN

Cô ấy muốn học ngữ pháp              她想学语法          tā xiǎng xué yǔfǎ

Cô ấy không muốn học ngữ pháp   她不想学语法      tā bù xiǎng xué yǔfǎ

Cô ấy muốn học ngữ pháp không? 她想学语法吗      tā xiǎng xué yǔfǎ ma

Cô ấy muốn học ngữ pháp không? 她想不想学语法   tāxiǎng bù xiǎng xué yǔfǎ

 Tân ngữ của ĐTNN  là động từ, nhưng khi tân ngữ là danh từ thì nó là một động từ thường.

 Tôi nhớ má tôi 我想我妈wǒ xiǎng wǒmā.

 Tôi cần anh trai (cần có một người anh trai) 我要哥哥wǒ yào gēge.

 Tôi nhớ anh trai 我想哥哥wǒ xiǎng gēge.

 – Động động (động từ+động từ):练习liànxí - luyện tập…, 出发chūfā - xuất phát…,进行jìnxíng -tiến hành.

Nếu xác định được là động động thì phía sau có cái gì (tân ngữ) ta cứ dịch xuôi:

Luyện tập 2 tiếng练习两个小时liànxí liǎnggèxiǎoshí.

Xuất phát 2 tiếng出发两个小时chūfāliǎnggèxiǎoshí.

– Động tân (động từ+danh từ): ăn吃... cơm饭..., uống喝...rượu酒...

Nếu xác định được là động tân thì nếu phía sau có cái gì (tân ngữ) thì ta để tân ngữ đó vào giữa động tân đó:

Ăn cơm hai tiếng吃两个小时（的）饭chīliǎnggèxiǎoshí (de) fàn.

Uống rượu hai tiếng喝两个小时酒hē liǎnggèxiǎoshíjiǔ.

– Ly hợp (động từ+danh từ), có cách dùng như Động tân, phía trước là động từ, phía sau là danh từ. Chúng chỉ có khác biệt là “Từ đông tân” khi hợp lại hay tách ra thì nó cũng không mất đi nghĩa gốc của nó, “Động từ li hợp” khi hợp lại thì mang nghĩa của nó, nhưng khi tách ra thì mất đi nghĩa gốc hoặc mang nghĩa khác hoặc có cách đọc khác

吃饭ăn cơm: là “Từ đông tân” bởi khi hợp lại hay tách ra thì “ăn” vẫn là “ăn”, và “cơm” vẫn là “cơm”.

请假: là “Động từ li hợp” bởi vì lúc hợp lại thì mang nghĩa như vậy, nhưng khi tách hai từ đó ra thì mất hết nghĩa và đều mang nghĩa khác, cách dùng khác, cách đọc khác.

Tôi ngủ tám tiếng 我睡了八个小时觉wǒ shuìle bāgè xiǎoshí jiào.

Tôi cãi lộn với họ hai lần rồi我跟他们吵过两次架了wǒ gēntāmen chǎoguò liǎngcì jiàle.

Nếu bạn nào muốn hiểu rõ về “Động từ li hợp” thì bạn hãy vào mục số 39 trang 120 trong cuốn ngữ pháp tập 2 của “Hoa Ngữ Những Người Bạn” để nghiên cứu rõ hơn nhé?

BÀI HỌC ĐÃ KẾT THÚC RỒI, CHÚNG TA GẶP LẠI TRONG BÀI SAU NHÉ?